اورامانات

پاوه

هوشنگ پور کریم   از انتشارات اداره فرهنگ عامه

شهر کوهستانی و کوچک «پاوه » در صد و چهل کیلومتری شمال باختری کرمانشاه قرار دارد. و اکنون ساختمان فرمانداری پاوه و ساختمان های دیگری که برای زندگی کارمندان اداره های دولتی در آن ساخته شده بزرگترین ساختمان های پاوه است.

علت نامگذاری این دیار به معانی گوناگونی شرح داده شده است.

نامگذاری جوانرود

که اولاً شهر را قلعه جوان+رو می‌خوانند و به این معنی که قلعه‌های در اطراف شهر ساخته بودند و تعداد آنها هفت تا قلعه بوده که به هفت قلعه مشهور است.قلعه اول که به قلعه کهن معروف بوده هم اکنون نیز به عنوان برج در میان جوانرودی‌ها معروف می‌باشد و در جای قلعه مسجد جامع بنا گردیده است . دومین برج به برج تازه معروف است که محل آن در جای پاسگاه نیروی انتظامی بنا شده بود.

ناگفته های از تاریخ جوانرود

ناگفته های از تاریخ جوانرود

آنچه پیش روست مختصری ازتاریخ معاصر جوانرودی ها دریک قرن اخیر،که به صورت ناگفته ها ویا ابهام گوی هایی درتاریخ مستند است . از ناگفته هایی سخن به میان می آید که درتاریخ معاصر ایران وکردستان مهم ودرخور توجه است . ازجمله نقش ورفتار جوانرودی ها دروقایع : مشروطه ، سلطنت رضا شاه وجنگ جهانی دوم ، جمهوری کردستان درمهاباد ،حمایت از جبهه ملی برای ملی کردن صنعت نفت ، حمایت ازکابینه دکتر محمد مصدق ، پیوستن به بارزانی ها وده سال مبارزه برای احقاق حقوق ملت کرُد . تاریخچه مختصری ازجوانرود : جوانرود (( قلای جوانرو )) بنا به روایت تاریخ نامش برگرفته از قلعه های حکومتی متعددی است که در این منطقه در چند قرن اخیرتوسط حکومت ها بنا نهاده شد ه است . آثار وشواهد مکتوب بدست آمده درمنطقه تاریخ وقدمت جوانرود ونامش را به بیش از350 سال می رسانند.

جوانرود در فرهمگ لغت دهخدا

جوانرود. [ ج َ ] (اِخ ) یکی از دهستان های بخش پاوه ٔ شهرستان سنندج واقع در جنوب بخش پاوه است . آب قراء دهستان اکثر از چشمه ها و زه آب دره و رودخانه های دهستان تأمین شده عموماً شیرین هستند. در این دهستان چهاررشته کوه وجود دارد: 1 - سلسله کوه شاهو، مرتفعترین کوه منطقه ٔ کرمانشاه و در شمال خاوری دهستان و بلندترین قله ٔ آن 3370 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. 2 - رشته ٔ دوم از کوه شاهو در حدود باختر شمشیر منشعب شده برودخانه ٔ سیروان منتهی میشود، ابتدای آن بکوه آتشگاه یا آتشکده معروف است ، قسمت وسط کوه گزن و انتهای آن کوه زردوئی نامیده میشود. ارتفاع قله ٔ آتشگاه 2462، کوه گزن 2389 و زردوئی 2153 متر است . 3 - رشته ٔ سوم از باختر قلعه گاه شروع شده بتدریج به ارتفاع آن افزوده میشود، بین رودخانه ٔ مره خیل و رودخانه ٔ لیله محل تلاقی رودخانه ٔ لیله برودخانه ٔ سیروان ادامه دارد و بلندترین قله ٔ آن در شمال آبادی کلاش بنام ماکوهان 2615 متر ارتفاع دارد. این کوه بعد از شاهو بلندترین کوه دهستان و دامنه های آن مستور از جنگل و مسلط بدهستان جوانرود است و انتهای خاوری آن درک و بیزل نامیده میشود. 4 - رشته ٔ چهارم در جنوب و موازی رودخانه ٔلیله واقع شده هیصر و سرابند یا صحرابند نامیده میشود. ارتفاع قله ٔ هیصر 2171 متر است . دامنه و دره های شمالی این کوه نیز مشجر و دارای جنگلهای بلوط سقز و غیره است . عبور از این کوهها بواسطه ٔ شیب زیاد و اشجار بسیار مشکل است . مهمترین رودخانه ٔ این دهستان رودخانه ٔ لیله و مره خیل و از آثار ابنیه ٔ قدیم قلعه ٔ خرابه ٔ گبری روی قله ٔ کوه آبادی روان زردوئی ، قلعه ٔ خرابه ٔ مشهور به پاسگه در شمال باختری آبادی شمشیر، قلعه خرابه ٔ سید احمدبیک در خاور مزیدی روی تپه ، قلعه ٔ خرابه ٔ مشهور به چنگیزخان در شمال قلعه ٔ جوانرود روی تپه ، قلعه ٔ خرابه ٔ قره قلعه در شمال خاوری آبادی قوری قلعه ...، قلعه ٔ خرابه ٔ سمبور و آن در شمال خاور آبادی منصورآقائی ، غار کاوک در جوانرود از نقاط قابل ملاحظه ٔ جوانرود است . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 5).

خاندان جاف جوانرود

خاندان جاف جوانرود:

جاف از ایلات عشایر بزرگ کرده اند که تیره هایی از آن منشعب شده است قسمتی در خاک جوانرود ایران به سر می برند و شاخه ای در کردستان عراق سکونت دارند . از ایلات جاف چه آنهایی که در عراق هستند و چه آنهای که در جوانرود زندگی می کنند مردانی نامی و شایسته برخاسته اند ..